Katarsis Nedir?
K繹keni Aristoteles’e kadar uzanan Katharsise dair bilinmesi gerekenler nelerdir? Katarsis, s繹zl羹k anlam覺 duygusal boal覺m, genel t覺pta ise bedenin m羹shil ilac覺 ile temizlendii y繹nteme verilen ad. Kelime, Yunancada ar覺nma ve temizlenme anlam覺na gelen kathaireinden gelmekte, ruhun 繹zg羹rl羹羹ne ve tarafs覺zl覺覺na kavumas覺n覺 iaret ediyor.
Aristoteles’in, Poetika adl覺 eserinde katharsisi a癟覺klamak i癟in kulland覺覺 en 繹nemli t羹mce udur ; Tragedyan覺n g繹revi, uyand覺rd覺覺 ac覺ma ve korku duygular覺yla ruhun tutkulardan ar覺nmas覺n覺 salamakt覺r.
Buradan katharsisin, trajik bir d覺 uyaran覺n neden olduu s羹recin sonunda ger癟ekleen ve ruhu ar覺nd覺ran bir fenomen olduu ortaya 癟覺kar.
襤癟ine at覺yorsan atma. s繹ylemi 癟ok kulland覺覺m覺z bir s繹ylemdir. 羹nk羹 癟oumuz g羹nl羹k hayatta bazen duyulmayaca覺m覺z覺, bazen i癟te ve d覺ta 癟at覺ma yarataca覺m覺z覺 d羹羹nerek kelimelerimizi ve duygular覺m覺z覺 kendimizden dahi sakl覺yoruz. Bast覺r覺lan duygular zaman i癟inde birikip 癟繹z羹lmesi, a癟覺a 癟覺kmas覺 daha da zor bir yumak haline gelebiliyor.
Sonra o yumak beklemediimiz anlarda 癟繹z羹lmeye bal覺yor. rnein yorucu ve y覺prat覺c覺 bir ilikinin bitiminde gelen yeniden domu癟as覺na bir sevin癟 yaad覺覺m覺z veya g羹n sonunda izlediimiz bir filme h覺癟k覺ra h覺癟k覺ra alad覺覺m覺zda Niye bu kadar alad覺m bilmiyorum色 dediimiz zamanlar hep 癟繹z羹ld羹羹m羹z anlard覺r. Bu 癟繹z羹lmenin/癟繹z羹nmenin ad覺 katarsis.
Psikanalitik teoriye g繹re, duygusal boal覺m bilin癟d覺覺 癟at覺malar覺n gerginlii azaltma ihtiyac覺 sonras覺nda geliir. Katarsisin ortaya 癟覺k覺 s羹reci 繹yle a癟覺klanabilir:
- at覺maya neden olan g羹癟l羹 duygular 繹nce semptoma d繹n羹erek kendini g繹stermeye balar. Semptomlar bireyin g羹nl羹k hayat覺n覺 somut ekilde etkiler.
- Bu g羹癟l羹 duygular bir ekilde bilin癟d覺覺n覺n savunmac覺 duvarlar覺ndan s覺z覺p (r羹ya, dil s羹r癟meleri, serbest 癟ar覺覺m, tekrarlamalar ile) bilin癟 d羹zeyine gelir.
- Bilin癟 d羹zeyine geldiinde ifade bulabilirse, birey i癟 d羹nyas覺na dair fark覺ndal覺k (i癟g繹r羹) kazan覺r ve youn bir ar覺nma hissi yaar.
G羹nl羹k hayatta katarsisi en 癟ok tetikleyen hisler 繹fke ve 羹z羹nt羹d羹r. Katarsise neden olan fakt繹r kiisel deneyimle ilikili olabilecei gibi, herhangi bir uyar覺c覺n覺n oluturduu etkiden de kaynaklanabilir.
G羹nl羹k hayattan bir 繹rnei ele alal覺m: Patronunuzun tav覺rlar覺ndan uzun s羹redir rahats覺zs覺n覺z. Sabahki toplant覺da patronunuz yine hounuza gitmeyecek bir ey yap覺yor. O s覺rada susuyorsunuz veya etkilenmemi gibi davran覺yorsunuz. Sonra trafikte size yol vermeyen taksi of繹r羹ne patl覺yorsunuz, hatta arabadan iniyorsunuz, s繹zl羹 kavga bal覺yor. Etraftakiler sizi zorla ay覺r覺yor. Sakinletiinizde verdiiniz tepkileri garipsiyorsunuz, bu 癟ok anla覺l覺r; 癟羹nk羹 bir katarsis yaad覺n覺z. imdi geriye d繹n羹p bakt覺覺n覺zda sizi ger癟ekten 繹fkelendirenin taksi of繹r羹 olduunu s繹yleyebilir misiniz?
Katharsis psikolojide 繹nemli bir konudur.
Bu duygusal boalma ayn覺 zamanda korku, depresyon ve kayg覺 ile baa 癟覺kmak i癟in 繹nemli bir terap繹tik ara癟 olabilir. Zor duygularla baa 癟覺k覺yorsan覺z, bir terapi uzman覺yla konumak, farkl覺 teknikleri kefetmenize yard覺mc覺 olabilir.
T羹m bunlardan 繹t羹r羹 癟at覺madan korkmadan duygular覺 kelimelere d繹kebilmek 癟ok 繹nemli. at覺madan ka癟覺ld覺覺nda, 癟at覺ma yok olmaz, bilin癟d覺覺nda b羹y羹meye devam eder. Bu y羹zden i癟inize atmay覺n, fark覺nda olmadan atabilirsiniz; o zaman da aniden 癟覺kagelen katarsis ge癟tikten sonra sizi nelerin tetiklemi olabileceini g繹zden ge癟irin.
