Özetle psikologlar zeka konusunda ne düşünüyor?
Zeka üzerine epey tartışmalı bir kitabın (The Bell Curve) yayımlanması ve bunu izleyen tutkulu -ama pek bilgiye dayalı görünmeyen- tartışma, dünyadaki uzmanların psikologların zeka hakkında ne düşündüklerine dair mükemmel ve net bir açıklama yapmaya yönlendirdi.
Zekanın anlamı ve ölçülmesi
• Zeka akıl yürütme, planlama, problem çözme, soyut düşünme, karmaşık fikirleri anlayabilme, hızlı öğrenme ve deneyimlerden öğrenmeyi kapsayan genel zihinsel bir kapasitedir.
• İnsanların düşükten yükseğe kesintisiz bir IQ hattı boyunca yayılımı, çan eğrisiyle (normal eğri) isabetli şekilde temsil edilebilir.
• Zeka testleri herhangi bir ırk grubu açısından kültürel yanlılık taşımaz.
• Zekanın ardında yatan beyindeki süreçler henüz pek az anlaşılmıştır.
Grup farklılıkları
• Her IQ düzeyinde, her ulusun ırksal ya da etnik grubundan bireyler bulunabilir.
• Beyaz ırktan olanlar çan eğrisinde 100 IQ çevresinde yoğunlaşırken, Amerikalı ve Afrikalı siyahlar çan eğrisinde 85 IQ çevresinde yoğunlaşır.
Uygulamadaki önemi
• IQ birçok önemli eğitimsel, mesleki, ekonomik ve sosyal sonuçlarla yakından ilişkilidir ve yaşamın bazı alanlarında (eğitim, askeri eğitim) çok güçlü, bazılarında orta derecede güçlü ama sağlam (sosyal yetenek), bazılarında ise mütevazı ama tutarlıdır (kanuna saygılı olma).
• IQ testiyle ölçülen her şey pratik ve sosyal açıdan büyük önem taşır.
• Yüksek IQ yaşamda üstünlük sağlar çünkü tüm etkinliklerimiz akıl yürütme ve karar vermeyi gerektirir. Hayatta başarının garantisi yoksa da, toplumumuzda yüksek IQ ile başarılı olma şansı her zaman daha fazladır.
• IQ’su yüksek olanlar daha önemli, daha karmaşık iÅŸlerde/görevlerde (yeni, belirsiz, deÄŸiÅŸen, öngörülemeyen ya da çok yönlü) çalışırlar.
• Zeka farklılığı elbette eğitim, öğrenim ve iş farklılıklarında etkili olan tek etmen değilse de, zeka bunların içinde genellikle en önemlisidir.
• Kişilik özellikleri, yetenekler, mesleki beceriler ve fiziksel yetenekler birçok iş için önemlidir ama bunların hiçbiri zeka kadar önemli değildir.
Grup içi farkhlıkların kaynağı ve dengesi
• Kalıtsallık tahminleri 0,4 ile 0,8 arasındadır (O ile 1 arası bir ölçekte); kişiler arası IQ farklılıkları yaratmak açısından genetik, çevreye göre daha büyük rol oynar.
• Aynı aileden kişilerin zekası genetik ve çevresel nedenlerden ötürü birbirinden farklıdır.
• IQ çevre ve insanlardan etkilenir. İnsanlar dünyaya sabit, değişmez zeka düzeyiyle gelmezler.
• Uzmanlar henüz IQ’nun kalıcı olarak nasıl yükseltileceÄŸini ya da düşürüleceÄŸini bilmemektedir.
• Genetik nedenli farklılıklar illa ki değiştirilmez değildir.
Gruplar arası farklılıkların kaynağı ve dengesi
• Farklı ırksal ya da etnik grupların IQ’ları birbirine yakınlaÅŸmaktadır.
• IQ’daki ırksal farklılıklar, gençler okula girerken de mezun olurken de aynıdır.
• Beyazların zekası kendi aralarında neden farklıysa, siyahlarınki de o nedenle farklıdır.
• Irksal-etnik gruplar arasında neden farklılıklar olduğunun belli bir yanıtı yoktur.
• Aynı sosyoekonomik geçmişe sahip bireyler için ırksal farklılıklar daha küçük olmakla birlikte yine de önemlidir.
• Zeka. üzerine araştırmalar kişinin kendini hangi ırktan gördüğü beyanına dayandığından, farklı bulgular, gruplar arasında net olmayan sosyal ve biyolojik farklılıkların karışımından kaynaklanır (kimse aksini ileri sürmez).
Toplumsal politika açısından sonuçları
• Araştırma bulguları belli bir toplumsal politikayı ne belirler ne de engeller
