1 Mart 2021

Bir insan覺n kendisini i癟sel yarg覺lama ve deerlendirmesi

Vicdan (i癟 ses) nedir?

襤nsan覺n bakalar覺na verdii zarardan, g繹rev ve sorumluluklar覺n覺 yerine getirmemi, yapmas覺 gerekenleri yapmam覺 olmas覺ndan ve/veya kendini k繹t羹 hissetmesine neden olacak daha bir癟ok tav覺r ve davran覺tan dolay覺 kendi kendini i癟sel/duygusal olarak yarg覺layabilme ve bu yarg覺lama nedeni ile k繹t羹, olumsuz ve 癟irkin tav覺r ve davran覺lar sergilemekten ka癟覺nma mekanizmas覺na vicdan (= i癟 ses) denir.

Bir insan覺n kendisini i癟sel yarg覺lama ve deerlendirme sistemi ne kadar nesnel, ne kadar d羹r羹st ve ne kadar evrensel ise, o insan o kadar vicdanl覺d覺r.

Vicdan o kadar m羹thi bir g羹癟t羹r. Yaam s羹recinde insan覺n kendisine ilikin her eyi, 繹rnein sevgiyi, bal覺l覺覺, ahlak覺, inanc覺, sorumluu, g繹rev hissini, hak etmeyi, etmemeyi, bal覺l覺覺 ve daha bir癟ok d羹羹nce ve duyguyu i癟inde bar覺nd覺r覺r. Bunun i癟indir ki; insan覺n kendini denetleyebilecei, yarg覺layabilecei ve belki de kendine bedelini 繹detecei yeg璽ne  ara癟 vicdand覺r.

Lakin d羹nya yaam覺 ve toplumsal ilikilerin g羹venilirlii vicdana b覺rak覺lacak bir s羹re癟 de olamam覺t覺r hi癟 bir zaman. 羹nk羹 Vicdan d覺ar覺dan uyaran ve m羹dahale ile herkeste ayn覺 d羹zeyde gelitirilebilecek, salanabilecek, denetlenebilecek ve 繹l癟羹lebilecek bir geliim 繹zellii de deildir. Ama buna kar覺n vicdan, d羹nyay覺 ve insandan, insan覺 insandan koruyacak ve kurtaracak olan tek eydir. 襤yi insan覺 yaratacak olan vicdand覺r.

Bu nedenle ne yapmal覺, ne etmeli de insanda vicdan denilen duygu sistemini olabildiince y羹ksek d羹zeylere 癟覺karmal覺? Ama g繹r羹ld羹羹 ve yaand覺覺 羹zere bu sadece inan癟/din ile veya kanun ile, gelenek ve g繹renek ile olacak ve salanacak bir ey deil.

羹nk羹 vicdan, insan覺n kendisi i癟inde kendisini oluturduu bir geliimdir. G羹癟l羹l羹羹 ve g羹zellii de buradan gelir zaten. D覺 denetimle ve 繹reti ile salanabilecek bir geliim deildir. D覺 denetim ve 繹retiler sadece i癟sel yolculuktaki motivasyonlar olabilmektedir sadece. rnein ahlakl覺 olmak vicdanl覺 olmak deildir asla. Vicdanl覺 olman覺n bileenlerinden birisidir sadece.

襤lginizi ekebilir:   Psikoloji Nedir? Bal覺ca arat覺rma ve uygulama alanlar覺

Vicdan geliimi i癟in biricik y繹ntemi ak覺l, empatik yaam ve ak覺l 繹nc羹ll羹 insan haklar覺 bilinci ve ahlak覺 olsa gerektir. Vicdan, Victor Hugonun deyii ile ger癟ekten de insan覺n i癟indeki Tanr覺d覺r. Her insan 襤癟indeki Tanr覺s覺n覺 yani kendisini, yani i癟 sesini b羹y羹tmek ve y羹celtmek zorundad覺r. 襤nsan覺n kurtuluu buna bal覺d覺r.

Eitim denen ey sadece ve sadece vicdan 羹zerine ina edilmesi gereken akl覺 doru ve adil kullanma s羹reci olmal覺d覺r asl覺nda. Sonras覺 癟ok daha kolayd覺r 癟羹nk羹.

Vicdan覺 sadece ac覺ma duygusu ile s覺n覺rlad覺覺m覺zda ise ac覺mas覺zl覺覺 a癟覺klamak i癟in vicdans覺z demek yeterli olmaktad覺r. Oysa vicdan, ac覺ma duygusundan 癟ok 繹te; erdemliliin t羹m gerekliliini ve bu gerekleri yerine getirme 繹retisinin insanda oluturulmu / olumu sosyal ve duygusal 繹renmeler toplam覺d覺r.

Bu balamda vicdans覺zl覺k sadece ac覺mas覺zl覺k deil, k繹t羹c羹l olma hali ve belki 繹z羹rl羹l羹k ve hastal覺kl覺 olma hali olsa gerektir.

Bir cevap yaz覺n